Archive For The “Başlangıç Seviyesi” Category
Şah Çekme
Şahın rakip bir taş tarafından tehdidine şah çekme (kiş) denir.
Satrançta temel amaç şahı esir almak olduğu için böyle bir durumda aşağıda
belirtilen şekilde hareket edilebilir.
Rakip şah çektiğinde aşağıdakilerden birini yapmalıyız:
-
Şah tehdit altında olmayan bir kareye kaçmalıdır.
-
Tehdit eden taşla, şah arasına bir taş konulmalıdır. (Tehdit eden
taş at ise bu madde geçersizdir.) -
Tehdit eden taş alınmalıdır.
|
|
|
|
|
|
Şah fil tarafından tehdit |
|
|
|
|
|
|
|
YAPILABİLECEK OLAN |
|
|
|
|
|
|
|
Araya taş koyma |
Şahı kaçmak |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tehdit eden taşı alma |
|
Şah çekildiğinde daha önce belirttiğimiz üç madde
uygulanamıyorsa MAT olmuştur.
Siyah şahını kaçamaz, araya taş koyamaz ve veziri alamadığı için
mat olmuştur.
Aşağıda bazı mat örnekleri;
 |
 |
|
 |
 |
|
 |
 |
|
 |
 |
|
 |
 |
 |
|
Beraberliğin altı yolu vardır;
1. Sürekli Şah
Eğer bir taraf sürekli olarak aynı şekilde şah çekme olanağına sahip ve diğer tarafından bundan kurtuluş şansı yok ise beraberlik olur.
2. PAT
Eğer bir tarafın şahı kiş altında değil ve kurallara uygun bir hamle yapamıyorsa PAT olur.
3. Mat Edecek Taşın bulunmaması
Eğer iki tarafında mat edecek yeterli materyali bulunmuyorsa beraberlik olur.
-
Tahtada sadece iki şahın bulunması
-
Şaha karşı şah ve fil
-
Şaha karşı şah ve at
-
Şaha karşı şah ve iki at
4. Hamle tekrarı
Eğer aynı pozisyon tahta üstünde üç defa oluşmuşsa beraberlik olur.
5. Elli Hamle Kuralı
Eğer iki tarafta elli hamle boyunca piyon sürmemiş veya taş almamışsa berabere olur.
6. Anlaşmalı Beraberlik
İki tarafta oyunun beraberlikle sonuçlanacağına inanırsa beraberlikte anlaşabilir.
Satranç dünyasında cebirsel notasyon kullanılmaktadır. Satranç tahtası aşağıda da gösterdiğimiz gibi, düşey sutunlarda birer harf (a, b, c, d, e, f, g, h) ve yatay sutunlara birer sayı (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ) konulur. Böylece her kare bir harf ve bir de sayı ile belirlenmiş olur.
Yukarıda 5. sıra işaretlenmiştir
C sütunu işaretlenmiştir.
a3-f8 diyagonali işaretlenmiştir.
Satranç maçlarının yazılması için özel kısaltmalar geliştirilmiştir. Bunlar:
|
Ş |
Şah |
|
V |
Vezir |
|
K |
Kale |
|
A |
At |
|
F |
Fil |
|
! |
Kuvvetli Hamle |
|
!! |
Çok Güzel Hamle |
|
? |
Zayıf Hamle |
|
?? |
Ağır Hata |
|
0-0 |
Küçük Rok |
|
0-0-0 |
Büyük Rok |
Örnek bir maçın yazılması:
Kasparov,G – DEEP JUNIOR
|
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Ac3 Af6 4.e3 e6 5.Af3 Abd7 6.Vc2 Fd6 7.g4 Vezir piyonu açılışları içinde beklenmedik bir hamle |
1.f4 e5 2.fe d6 3.ed F d6
4.g3 Vg5 5.Nf3 Vg3+ 6.hg Fxg3#
Tam bir satranç maçı aşağıdakine benzer..
1.e4 c5 2.Af3 e6 3.d4 cxd4 4.Axd4 Af6 5.Ac3 d6 6.g4 Fe7 7.g5 Afd7 8.Kg1 Ac6 9.Fe3 Ab6 10.Vd2 Fd7 11.0-0-0 Axd4 12.Fxd4 0-0 13.f4 Kc8 14.h4 Ac4 15.Fxc4 Kxc4 16.Vd3 b5 17.f5 e5 18.Fe3 Ke8 19.h5 Va5 20.g6 hxg6 21.hxg6 Fc6 22.Fh6 Ff8 23.gxf7+ Şxf7 24.Vxd6 Şg8 25.Kxg7+ 1-0
|
Her taşın kendine ait özelliği ve değeri vardır. Taşların değerini hareket kabiliyetleri ve kontrol ettikleri kareler belirler. Aşağıda ki tabloda taşların kontrol edebildikleri kareler ve taşların yaklaşık değerleri verilmektedir. Göz önünde tutulması gereken nokta şudur ki bunlar kesin rakamlar değildir ve taşların değeri diğer taşlarla uyum sağladığı sürece artar, taşların uyumu ise her hamleyle değişebilir.
|
| Taş | Değer | Gittiği Kare |
 |
Vezir | 9-10 | 21-27 |
 |
Kale | 5 | 14 |
 |
Fil | 3-3,5 | 7-13 |
 |
At | 3 | 2-18 |
 |
Piyon | 1 | 1-2 |
Farklı kitaplar da farklı değerler bulunabilir. Farklı rakamların kullanılması, taşların değerlerinin sadece etki altında bulundurulan hanelerin sayısına bağlı olmadığını ve kesin değerlerin olmadığını göstermektedir. Partide meydana gelebilecek olanakların çokluğu yüzünden ‘sabit bir kur’ beklemek zordur.
Vezir oldukça kuvvetli bir taş olmasına rağmen rakip şahı tek başına mat edemez bunun için şahın yardımı gereklidir.
Tüm örnekler tahtanın kenarında ve şahın yardımıyla gerçekleşmektedir.
Ayrıca vezir matında aşağıdaki PAT pozisyonlarına dikkat etmek gereklidir.
Aşağıda size bir örnek
İki kale matı matlar içerisinde en kolay olanıdır. Bu mat için iki kale şahın yardımı olmadan mat yapabilir.
Mat pozisyonu
Aşağıda size bir örnek..
Vezir matına benzer bir şekilde kale ve şahın işbirliği yapması gereklidir. Fakat bu mat için biraz daha dikkatli olunmalıdır..
Örnek:
Bu şimdiye kadar karşılaştığımız en zor mattır. Bu mat için tahtadaki tüm taşların işbirliği yapması gereklidir.
İlk diyagram temel mat pozisyonudur.
Muhtemel pat pozisyonları
Örnek:
