Archive For The “Biyografiler ve Şampiyonlar” Category
Anatoly Karpov (1951 -)
(Dünya Şampiyonu: 1975 – 1985, FIDE Dünya Şampiyonu: 1993 – 1999)
Anatoly Karpov Rusya’nın Zlatoust şehrine doğdu. Dört yaşında hamleleri öğrenen oyuncu, on bir yaşına geldiğinde usta adayı oldu. On iki yaşında Moskova’daki Botvinnik’in okuluna kabul edildi. 1966 yılı Ocak ayında Rus Gençler Şampiyonası’nda altıncı oldu. Aynı yılın Ağustos ayında 15 yaş 2 ayla Rusya’nın en genç ustası oldu.
1968 yılında Moskova Üniversitesi’nin Matematik ve Makine bölümüne girdi. 1969 Mayıs’ında Lemingrad Üniversitesi Ekonomi bölümüne geçti. Burada Ekonomi, İngilizce ve İspanyolca okudu. Onsekiz yaşında politikaya ilgi duymaya başladı ve 17 Comsomol Kongresi’ne delege olarak seçilerek merkez komite üyesi oldu. Bu yıl uluslar arası usta ünvanını da aldı. Bir yıl sonra büyükusta ünvanını kazanarak dünyanın en genç büyükustası oluyordu. 1971 yılında FIDE puanı 2540’tı. 1972 yılında bu 2630’a ulaştı. Aynı yıl Lemingrad Üniversitesi’ndeki çalışmalarını bitirrek mezun oldu. Tezşnşn başlığı “Sosyalizm Altında Boş Zaman ve Ekonomik Önemi” idi. Tezde satranç konusundan hiç bahsedilmiyor.
1974 yılında Karpov dünya şampiyonu adayı oldu. Ama 1975’te Bobby Fischer maça çıkmayı reddedince Karpov 12. Dünya Satranç Şampiyonu oldu.
1978’de ünvanını, 6 kazanç 21 beraberlik ve 5 kayıpla Viktor Korchnoi karşı korudu. 1981 yılında 6 kazanç, 10 beraberlik ve 2 kayıpla yine Korchnoi’ye üstünlük sağlayarak Dünya Satranç Şampiyonu oldu.
1984 unvan maçında 6 oyunu kazanan şampiyon olacaktı. Karpov, 5 kazanç, 40 beraberlik ve 3 kayıpla oyunu sürdürürken, turnuva FIDE başkanı Campomanes tarafından durduruldu. Daha sonra ertelenen bu turnuvayı kazanan Karpov dünya şampiyonu oldu. 1985 yılında 25 oyunla sınırlanan turnuvada 3 kazanç, 16 beraberlik ve 5 kayıpla ünvanını Kasparov’a kaptırdı. 1986’da 4 kazanç, 15 beraberlik, 5 kayıpla yine Kasparov’a yenildi.
1988 SSCB Şampiyonluğu’nda Kasparov’la berabere kaldı. 1992’de yarı finalde Nigel Short’a yenildi. Kasparov ve Short FIDE kurallarını reddedince dünya şampiyonu ve adaylık ünvanları ellerinden alındı.
1996 yılında Kamsky ile bir ünvan maçı yaptı ve kazandı. Daha sonra FIDE dünya şampiyonluğu sistemini değistirdikten sonra ‘knockout’ turnuvanın galibi Anand ile maç yaptı ve onu da kazanarak ünvanını korudu. Bir sonraki sene kurallar dünya şampiyonun ikinci turdan başlayarak ‘knockout’ turnuvasında oynaması gerektiğinde, bu turnuvaya katılmadı ve ünvanını 2000’de Alexander Khalifman ‘a bırakmış oldu.
Robert James Fischer (1943 – 2008)
(Dünya Şampiyonu: 1972 – 1975)
Bobby Fischer 9 Mart 1943 yılında Chicago’da doğdu. Altı yaşına bastığında Kardeşi ve kendisine hediye edilen bir satranç takımındaki oyun kılavuzundan satranç oynamayı öğrenir. Bir ay sonra ise ilk satranç kitabına kavuşuyordu. Bir yıl boyunca kendi başına oynayan Bobby 1951’de simültane bir maçta usta Max Pavey’le oynar ve 15 dakika içinde oyunu kaybeder. Bundan birkaç hafta sonra Brooklyn Chess Club’a (Brooklyn Satranç Klübü) üye oldu. 1953’te ilk ciddi turnuvasını bu klüpte oynadı ve 3. -5.’liği aldı. 1954 yılında satranca iyice kaptıran Fischer her gün, Manhattan’daki Hotel Roosevelt’te ABD- SSCB arasında oynanan satranç karşılaşmasını izledi. 1956’da Küba’ya gidip Capablanca Satranç Klüb’ünde simültane bir maç bile yapıyor ve ABD Satranç Federasyonu derecesi 1726 olarak yayınlanıyordu. 13 yaşında en genç ABD Gençler Şampiyonu oluyordu. 1957’de New York’ta Max Euwe ile karşılaştı ve bir oyun kaybedip diğerinde beraberlik aldı. 1966’ya gelindiğinde ABD Satranç Federasyonu derecesi 2626’ya ulaşıyor ve Santa Monica dışında tüm turnuvaları kazanma başarısını gösteriyordu. Fischer artık ABD Satranç Şampiyonu’ydu.
Fischer 1962’de Church of God (Tanrı’nın Kilisesi) oluşumuna katıldı. Bu yılın Mart ayında Stockholm Interzonal’da birinciliği aldı. Bu bir Rus oyuncunun birinci olmadığı ilk interzonal turnuvaydı. 1963’te Rusların hile yaptığını öne sürüp FIDE turnuvalarına katılmayarak bir protesto başlattı. Aynı yıl 400 kişiye karşı aynı anda oynayacağı turnuva, Kennedy’nin vurulması ve turnuvanın yapılacağı otelde yangın çıkması sebebiyle yapılamadı. 1968 yılında My 60 Memorable Games (En İyi 60 Oyunum) kitabını tamamladı.
1972 yılında Rejavik, İzlanda’da Boris Spassky ile Dünya Şampiyonluğu için karşılaştı ve 7 kazanç, 11 beraberlik ve 3 yenilgiyle Dünya Satranç Şampiyonu oldu. Fischer’in son ABD Satranç Federasyonu derecesi 2810 olarak yayınlandı, FIDE derecesi ise 2785’ti. 1975’te ünvanını Karpov’a karşı korumayı reddederek maça çıkmadı. 1988’de her hamleden sonra iki dakika ekleyen sayısal satranç saatinin patentini aldı, ancak bu patenti 2001’de zaman aşımından dolayı kaybetti.
Bobby Fischer ve Boris Spassky arasında bir maç organize edilmişti. 1 Eylül 1992’de 20 yıllık sessizliğini bozup Yugoslavya’da bir basın toplantısı yaptı ve toplantıda ABD Hazine Dairesi’nin, eğer Yugoslavya’da satranç oynarsa Birleşmiş Milletler askerlerinin rahatsız olacağını belirten bir mektubun üstüne tükürdü. Bu uyarıyı dikkate almayan Fischer, 11 Kasım’da başlayan ve Fischer saatinin kullanıldığı maçı, 10 kazanç, 15 beraberlik ve 5 yenilgiyle aldı. Fischer Amerika’ya dönerse 10 yıl hapis ve 250000 dolar para cezası onu bekliyordu. 1996’da Fischer satranç için yeni kurallarını bir basın toplantısıyla tanıttı. Bu kuralların özü piyonların arkasında kalan taşların bilgisayar tarafından rast gele sıralanmasına dayanıyordu. Fischer böylece satrancın çılış teorilerinden ve sürekli açılış ezberleyen kalın gözlüklü ustalardan kurtulacağını öne sürüyordu. 2004 yılında Japonya’da tutuklandı. 2005’te İzlanda vatandaşlığına geçti. Böbrek rahatsızlığından dolayı 17 Ocak 2008’de Reykjavik’de bir hastanede vefat etti.
Boris Spassky (1937 – )
(Dünya Şampiyonu: 1969 – 1972)
Boris Vasiliyevich Spassky 30 Ocak 1937’de Leningrad’da doğar. Bu satranç ustası II. Dünya Savaşı sırasında Urallara taşınır ve satranç oynamayı burada henüz 5 yaşındayken öğrenir. 1947 yılında Leningrad’daki “Ustaların Sarayı” adlı satranç oluşumuna katılır. Burada ki ilk çalıştırıcısı Vlademir Zak’tır.
1955 yılında Spassky, Sovyetler Birliği’ni Dünya Gençler Şampiyonası’nda temsil eder ve bu şampiyonayı kazanarak Dünya Gençler Şampiyonu olur. Aynı yıl 18 yaşındaki bu genç, Sovyetler Birliği Şampiyonası’nda üçüncülüğü alır. 1960 yılında Bobby Fischer’le aynı turnuvada karşılaşan Spassky, Fischer’le birinciliği paylaşır.
1960’daki Sovyetler Birliği Şampiyonası’nda David Bronstein’e karşı oynadığı oyun sonu, “Rusya’dan Sevgilerle” adlı James Bond filminde açılış jeneriği olarak kullanılmıştır. 1961 yılında tek kayıp, 9 beraberlik ve 10 kazançla Sovyetler Birliği Şampiyonu olan Spassky’nin kız kardeşi Irena da damada Sovyetler Birliği Şampiyonu olur.
1965 yılına gelindiğinde Paul Keres, Efim Geller ve Mikhail Tal’ı yenerek Dünya Satranç Şampiyonu adayı olur. Petrosian-Spassky Dünya Satranç Şampiyonluğu maçı 1966 Nisan ayında Moskova’da başlar. Spassky bu maçı 3 kazanç, 17 beraberlik ve 4 yenilgiyle kaybeder.
1968 yılında bu kez Geller, Bent Larsen ve Viktor Korchnoi’yu yenen Spassky yeniden Petrosian’ın karşısına çıkar.
1969 Mart’ında başlayan maçı bu kez Spassky 6 kazanç, 13 beraberlik ve 4 kayıpla kazanarak Dünya Satranç Şampiyonu olur.
1972’de Rejavik, İzlanda’da Bobby Fischer’le Dünya Satranç Şampiyonluğu için karşılaşan Spassky çok kötü oynayarak 3 kazanç, 11 beraberlik ve 7 kayıpla ünvanını kaybeder. “Asrın Maçı” olarak anılan bu maçta Spassky’nin kötü sonuçlar almasında Fischer’in gücünün büyük etkisi vardır.
Maçtan sonra form düşüklüğü yaşayan Spassky yine kimi başarılara imza attıysa da eskisi kadar başarılı olamaz.
1992’de Fischer’le bir sponsor aracılığıyla bir gösteri maçı oynamak için tekrar karşılaşan Spassky bu maçı da 5 kazanç, 15 beraberlik ve 10 kayıpla kaybeder. 1994’te Judith Polgar’a karşı oynar ve bu maçtan da yenilgiyle ayrılır. 2007 yılı başında 1960’lar ve 70’lerde dünyanın en iyi oyuncularında birisi olarak gösterilen Lajos Portisch ile bir hızlı satranç maçı oynamış ve berabere kalmıştır.
Saldırgan oyun tarzının yanında yumuşak başlı kişiliğiyle tanınan Spassky ender bulunan büyük ustalardan biridir ve satranç dünyası ondan çok şey öğrenmiştir.
Tigran Petrosian (1929 – 1984)
(Dünya Şampiyonu: 1963 – 1969)
Tigran Petrosian 17 Haziran 1929’ta Tiblis, Gürcistan’da doğar. Satranç oynamayı sekiz yaşına geldiğinde anne babasından öğrenir. Tiblis’te birkaç genç turnuvası kazanan genç Petrosian 16 yaşında ailesini kaybeder.
1946 yılında Erivan, Ermenistan’a taşınır ve o yıl Ermenistan Şampiyonu olur. 1948 yılında o başarıyı yineleyen Petrosian Moskova’ya taşınır ve burada da çeşitli turnuvaları kazanır. 1951’de Moskova Şampiyonu olur. Aynı yıl yapılan Sovyetler Birliği Şampiyonası’nda Paul Keres’in ardından ikinci olur. 1952 yılında Stockholm Interzonal Turnuvasında bu sefer Alexander Kotov’un arkasından yine ikinci olur ve bu başarısıyla büyük usta ünvanını alır. Bu tarihten sonra yoğun ve sistematik olarak çalışan Petrosian, bir hayli güçlenir ve ondan oyun almak bile güçleşir. 1959 ve 1961 yıllarında Sovyetler şampiyonu olan Petrosian 1962’de Curaçao Adaylar turnuvasında ilk sırayı alarak Dünya Satranç Şampiyonu adayı olma hakkını kazanır. Aynı turnuvada ikincilik ve üçüncülüğü Geller ve Keres, dördüncülüğü ise Fischer alır. 1963 yılındaki şampiyonluk maçına çok iyi hazırlanan Petrosian, Mikhail Botvinnik’i 5 kazanç, 15 beraberlik ve 2 yenilgiyle geçerek Dünya Satranç Şampiyonu olur.
Petrosian 1963-1966 yılları arasında Shakhmatnaya Moskova Satranç Dergisinin editörlüğünü yapar. 1964 yılında ilk resmi olmayan uluslararası dereceleme Arpad Elo tarafından yayınlanır. Listenin başını Pertosian ve Fischer 2690 puanla paylaşır.1966 yılına gelindiğinde Dünya Şampiyonluğu için Petrosian, geleceğin şampiyonu gözüyle bakılan Spassky ile karşılaşır. Spassky çok iyi oyunlar çıkarmasına karşın ”demir” lakabıyla anılan Petrosian çok iyi bir savunmayla Spassky’nin bir çok güçlü saldırısını beraberlikle kurtarır. Petrosian, 4 kazanç, 17 beraberlik ve 3 kayıpla ünvanını korumayı başarır. 1969 yılında yine karşılaşan bu ikiliden bu kez Spassky galip ayrılır. Petrosian 4 kazanç, 13 beraberlik ve 6 kayıpla ünvanını kaybeder. Aynı yıl ise 6 kazanç 16 beraberlikle Sovyetler Şampiyonluğunu kazanır.
13 Ağustos 1984 yılında Moskova’da kanserden ölen Petrosian katı ve güvenli oyun stiliyle birçok başarı elde etti. 2500’ün üzerinde oyun oynayan bu büyükusta bunlardan %62’sini kazanmayı başardı. En yüksek Elo derecesi 2680’di. Petrosian’ın Dünya Şampiyonluğu maçları sonuçları 13 kazanç, 45 beraberlik ve 11 kayıptır.
Mikhail Tal (1936 – 1992)
(Dünya Şampiyonu: 1957 – 1958)
Letonya’nın başkenti Riga’da 9 Kasım 1936’da doğan Mikhail Nekhemievich Tal satranç tarihinin en ilginç kişiliklerinden biridir. Babası doktor olan Tal’ın satrançla ilk tanışması babasının bekleme salonunda bu oyunun oynanmasıyla başlar. Yedi yaşında kuralları kuzeninden öğrenen Tal 1948 yılında bir satranç klübüne kaydolur ve 1949’da Riga’nın en büyük ustası Alexander Koblencs tarafından yetiştirilir. 1951’de Riga Şampiyonası ve SSCB Gençler Şampiyonasına katılan Tal iyi bir derece alamadı. 1953 yılında ise Letonya şampiyonluğunu kazandı ve usta ünvanını aldı. Matematik ve müzikte de üstün yetenekler gösteren Mikhail okula doğrudan üçüncü sınıftan alınmıştı. Okulu normal süreden önce bitirerek 1954’de Riga Üniversitesi Rus Dili ve Edebiyatı bölümüne girdi. Aynı yıl Riga şampiyonu oldu. 1957 yılına kadar çeşitli başarılar elde eden Tal, bu yıl içinde 24. SSCB Şampiyonluğunu 9 kazanç, 10 beraberlik ve 2 kayıpla Keres ve Bronstein’in önünde kazandı. Bu başarısıyla büyükusta ünvanını elde etti.
1960 yılında Mikhail Botvinnik ile Dünya Şampiyonluğu maçlarına başlayana Tal, bu maçı 6 kazanç, 13 beraberlik ve 2 kayıpla kazanarak yeni Dünya Şampiyonu oldu. Bu şampiyonlukla Tal, o ana kadar Dünya Şampiyonu olan en genç oyuncu olma ünvanını da kazanıyordu. Tal Dünya Şampiyonu olduğunda 23 yaşındaydı. 1985 yılında bu ünvanı 22 yaş ve 210 günle Kasparov, Tal’in elinden alacaktı.
1960 ve 1970 yılları arasında Tal, bir Letonya satranç dergisinde editörlük yaptı.
1961 yılına gelindiğinde Tal, Botvinnik ile olan Dünya Şampiyonluğu maçını 5 kazanç, 6 beraberlik ve 10 kayıpla kaybetti. Bir yıl beş günle bu en kısa süren Dünya Şampiyonluğudur.
Aynı yıl içinde Tal Bled’de Fischer’in önünde 11 kazanç, 7 beraberlik ve 1 kayıpla birinci oldu. 1962 yılında Çuraçao adaylar maçını böbrek sorunları yüzünden bırakmak zorunda kaldı.
1966 yılında Havana’daki Olimpiyatlar’da bir bardaki kavgada başına bir şişe darbesi aldığı için ilk beş turu kaçırdı. 1969 yılında böbrekleri alınan Tal, 1987 yılına kadar çeşitli turnuvalarda birincilikler kazandı.
Olimpiyat oyunlarında Tal, toplamda 59 kazanç, 32 beraberlik ve yalnızca 2 kayıpla muhteşem bir başarı yakalamıştır. 3000’e yakın turnuva oyunu oynayan bu büyükusta bunların %65’ini kazanmasını bildi. Dünya Şampiyonluğu maçlarında ise toplamda 11 kazanç, 19 beraberlik ve 12 kaybı vardır. 1992 yılında karaciğer yetersizliği yüzünden ölen Tal’ın en yüksek Elo derecesi 2700’dür.
Tal’ın satranç dünyasına getirdiği en büyük yenilik, onun oyun stilinde yatar. Lasker, Capablanca gibi pozisyonel oynayan ustaların oyunundan çok daha farklı bir oyun tarzı oynayan Tal, psikolojik düşünceye dayalı kombinezonlarda üstün başarılar elde ediyordu. Hızlı ve atak oyununu inanılmaz fedalarla süsleyen Tal’ın oyun tarzı herkesi kendine hayran bıraktı. Çoğu zaman seçtiği yolların, yaptığı hamlelerin yanlış olduğunu ortaya koyan araştırıcılar, bunları oyunun oynanmasından sonraki aylarda ortaya çıkarabiliyorlardı. Tal ise iki saatlik bir oyunda tahta üzerinde öyle bir kaos yaratıyor ve yanlış hamlelerini akıl almaz şekilde kendi lehine çeviriyordu ki, karşı taraf bu karmaşa içinde boğulup gidiyordu. Uzun ve önceden değerlendirilmesi zor olan kombinezonları çok hızlı bir şekilde hesaplayan Tal, Riga Büyücüsü adını almıştır. Yaşamı da satranç tahtası üzerinde olduğu gibi dağınık ve hızlı yaşayan Tal’ın şampiyonluğunun bir yıl sürmesi de bu yüzdendir.
Vasily Smyslov (1921 – 2010)
(Dünya Şampiyonu: 1957 – 58)
Vasily Vasiliyevich Smyslov 24 Mart 1921’de Moskova’da doğdu. Satranç oynamayı 6 yaşında, 1912 yılındaki bir turnuvada Alekhine’i yenen babasından öğrendi. 1938 yılına gelindiğinde Smyslov, Rusya Gençler Şampiyonası’nda birinci oldu. Aynı yıl Moskova Şehir Şampiyonası’nda Rus usta Belavenets’le birinciliği paylaştı.
1940 yılında SSCB Şampiyonası’na katıldı ve 8 kazanç, 10 beraberlikle üçüncülüğü aldı. 1941 yılında Leningrad-Moskova arasında oynanan turnuvaya katıldı ve Botvinnik ve Keres’in ardından üçüncü oldu. 1942, 1944 ve 1945 yıllarında Moskova Şampiyonu olan Smyslov, 1945 yılında SSCB-ABD arasında oynanan radyo maçında Reshevsky’i iki kez yendi. 1946 yılında Gröningen’de Botvinnik ve Euwe’nin arkasından 7 kazanç, 11 beraberlik ve 1 kayıpla yine üçüncülüğü elde etti. 1948 yılındaki Dünya Şampiyonluğu turnuvasında Botvinnik’in arkasından ikinci oldu.
1950 yılında müziğe duyduğu sevgiyle Bolşoy Operası seçmelerine katıldı. Ama başarılı olamadı ve satranca geri döndü. 1954 yılında Botvinnik’le yine Dünya Şampiyonluğu için çekişti ama 7 kazanç, 10 beraberlik ve 10 kayıpla Botvinnik ünvanını korudu.
1956 yılında Hollanda’da yapılan adaylar turnuvasını kazandı ve 1957 yılında bir kez daha Botvinnik’in karşısına çıktı. Çok iyi arkadaş olan bu iki büyükusta belki de arkadaşlıklarını bu karşılaşmalar sayesinde koruyordu. 1957’deki unvan maçını bu kez Smyslov, 6 kazanç, 13 beraberlik ve 3 kayıpla kazandı. Bir yıl sonra yapılan unvan maçını 5 kazanç, 11 beraberlik ve 7 kayıpla yine Botvinnik aldı. Smyslov yalnızca 1 yıl 12 gün Dünya Şampiyonu kalabilmiştir.
Daha sonraki yıllarda birçok turnuvada başarılı sonuçlar alan Smyslov’u hep, 1950’den 1983 yılına kadar Dünya Şampiyonluğu adayları arasında olduğunu görüyoruz.
Mikhail Moiseyevich Botvinnik (1911 – 1995)
(Dünya Şampiyonu: 1948-1957, 1958-1960, 1961-1963)
Satranç dünyasının profesörü olarak bilinen Botvinnik, satranca getirdiği yenilikler ve yetiştirdiği oyuncularla bu ünvanı almıştır. Bunlar arasında Karpov, Kasparov, Kramnik, Ivanchuk ve Shirov gibi büyük usta ve hatta Dünya Şampiyonları bulunur.
Botvinnik satrancı 12 yaşında öğrenir. Hızlı bir gelişme göstererek 16 yaşında Sovyet Şampiyonluğu’nun son ligine katılır ve burada beşincilik alır. Bu beşincilik, onu, özellikle de Alekhin’in Sovyet vatandaşlığından ayrılmasıyla Sovyetler’in gözünde geleceğin Dünya Şampiyonu olarak görülmesini sağlar. 1931 yılında henüz 20 yaşındayken 7. Sovyetler Şampiyonluğu’nu kazanır. Aynı başarıyı 1933 yılında da gösterir.
Bu yıllarda satranç dünyasında birçok güçlü oyuncular görülür. Bunlar arasında Flohr, Lasker, Capablanca, Spielman, Lilienthal, Levenfish, Euwe Alekhine, Fine, Keres ve Botvinnik’in sonradan en yakın dostu olacak ve karşılıklı Dünya Şampiyonluğu için çekişecekleri Smyslov vardır. Çeşitli turnuva Sovyet Şampiyonluklarından sonra Botvinnik’te bu güçlü isimler arasında kendine yer edindi.
Alekhine’in ölümünden sonra şampiyonsuz kalan satranç dünyasının yeni şampiyonu, AVRO ve Groningen şampiyonalarında iyi dereceler elde eden beş oyuncunun birbirleriyle karşılaşmalarıyla belirlenecekti. Botvinnik bu turnuvalarda sırasıyla üçüncü ve birinci olmuştu. Bu beşli turnuvadan 14 puan çıkaran Botvinnik böylece altıncı Dünya Şampiyonu oluyordu.
Şampiyonluğunu iki defa, 1957’de Smyslov’a ve 1960’da Tal’a kaptırdıysa da yoğun çalışmayla ünvanını 1961 yılında geri aldı. 1963’e kadar süren bu kesikli saltanata Petrosian son verdi. Bu yıllardan sonra Botvinnik eğitime yönelerek genç oyuncular yetiştirmeye başladı. Son yıllardaysa bilgisayar satrancıyla ilgileniyordu. Botvinnik 1995 yılında öldü.
Botvinnik, kendisinin de söylediği gibi Tarash, Rubinstein ve Capablanca’dan çok etkilenmiştir. Onun disiplinli, sert pozisyonel oyunu karışık varyasyonlardan çok taşların iyi konumlandırılmasına dayanır. Botvinnik, yayınlanmış oyunları incelikli olarak analiz edip, çalışma maçlarında kendi zayıflıklarının üstüne giderek turnuvalara hazırlanırdı. Ayrıca rakibin oyunlarını inceleyerek hazırlanmanın önemli olduğuna inanırdı. Bir satranç oyuncusunun iyi bir araştırmacı olup tahta üzerinde kendi oyun tarzını yaratması gerektiği de, Botvinnik’in derslerinde önem verdiği başka bir konudur.
Max Euwe (1901 – 1981)
(Dünya Şampiyonu: 1935-1937)
Machgielis Euwe 5 Mayıs 1901’de Amsterdam’da doğdu. Satranç oynamayı 4 yaşına geldiğinde ebeveyninden öğrendi. 1921 yılında Max Hollanda Şampiyonu oldu. Bu ünvanı satranç hayatı boyunca 11 kez daha alacaktır. 1923’te Euwe Amsterdam Üniversitesi Matematik Bölümü’nden çok iyi bir dereceyle mezun oldu. 1926 yılında doktorasını yaptı. Euwe aynı zamanda iyi bir boksördü ve Avrupa Amatör Boks Şampiyonası’nda ağırsıklet dalında şampiyon oldu. 1926-27 yıllarında Alekhine’le karşılaşan Euwe 2 kazanç, 5 beraberlik ve 3 kayıpla maçı kaybetti. Aynı sonucu 1928’de Bogoljubov’la oynadığı maçta aldı. Hauge’de son kez yapılan Amatör Satranç Dünya Şampiyonluğu’nu ikinci kez kazandı.
1930-31 yıllarında Hastings’de yapılan bir turnuvada Capablanca’nın önünde birinci oldu. Daha sonra Capablanca’yla 10 oyunluk bir maç yaptı ve 8 beraberlik, 2 kayıpla maçı kaybetti. 1934’te Zürih’te birinci oldu. 1934-35’de Flohr ve Thomas’la Hastings’te birinciliği paylaştı. 1935 yılında Euwe, Alekhine’le Dünya Şampiyonluğu için karşılaştı ve herkesi şaşırtarak maçı kazandı. Bu şampiyonluğun oyunları dünya üzerindeki 23 farklı yerde yapıldı. Euwe 9 kazanç, 13 beraberlik ve 8 kayıpla beşinci Dünya Şampiyonu oldu. Bu, ertelemelerde Yardımcılardan analiz yardımı alınabilen ilk Dünya Şampiyonluğu’ydu.
1936’da Zandvoort’ta Fine’nin ardından ikinci oldu. Aynı yıl Nottingham’da Capablanca ve Botvinnik’in ardından üçüncü oldu. Amsterdam’da Fine’yle birinciliği paylaştı. 1935-1937 arası Euwe Alekhine karşısında 5 kazanç, 3 beraberlik ve 1 kayıp elde etti. 1937’de
Alekhine’le unvan için tekrar karşılaştı. Euwe 4 kazanç, 11 beraberlik ve 10 kayıpla ünvanını Alekhine’e bıraktı. II. Dünya Savaşına kadar çeşitli başarılar elde eden Euwe, 1946’da Groningen’de Botvinnik’in ardından ikinci oldu.
1946’da Alekhine’in ölümüyle satranç dünyasının tahtı da boşalmıştı. FIDE delegeleri 1947’de toplanarak bir sonraki unvan maçına kadar Euwe’nin şampiyon kalmasını kabul ettiler. Ancak toplantıda Rus delegeleri bulunmuyordu. Bir gün geç kalarak toplantının devamına katılan Rus delegeleri kararı yürürlükten kaldırarak yeni Dünya Şampiyonu’nu belirleyecek bir maç fikrini federasyona kabul ettirdiler. 1948 yapılan unvan maçını Botvinnik kazanarak altıncı Dünya Şampiyonu oldu. Max Euwe, Botvinnik, Smyslov, Keres, Reshevsky’nin ardından sonuncu oldu. Yalnızca 1 oyun kazanıp, 6 beraberlik ve 13 kayıpla maçı bitirdi.
1957 yılında Bobby Fischer’le resmi olmayan bir maç oynayan Euwe ilk oyunu kazanarak ikincisinde berabere kaldı. 1970 yılında FIDE başkanlığına seçildi ve 8 yıl boyunca bu görevde kaldı. Kendi imkanlarını da kullanarak 100’ün üstünde ülkeyi gezerek bu ülkelerde satrancın gelişmesine yardım etti. Onun bu çabaları sayesinde 30 ülke FIDE’ye katıldı.
Max Euwe 26 Kasım 1981 yılında Amsterdam’da öldü. En yüksek ELO puanı 2600 olarak hesaplandı. Resmi olarak 600’den fazla turnuva oyunu oynamış, bunda da %57’lik bir başarı oranı yakaladı.
Alexander Alexadrowitsch Alekhine (1892 – 1946)
(Dünya Şampiyonu 1927-1935 ve 1937-1947)
Alexander Alexadrowitsch Alekhine 31 Ekim 1892’de Moskova’da doğdu. Zengin bir toprak sahibinin oğlu olan Alekhine satranç oynamayı 1903 gibi, Pillsbury’i bir simultane karşılaşmada yenen abisinden öğrendi. 16 yaşına geldiğinde Moskova Hukuk Fakültesi’ne girmesiyle satrançla olan ilişkisi arttı. 1908 yılında bir Rus ustası olan Blumenfeld’i 7 kazanç ve 3 kayıpla yendi. 1909’da ise Petersburg’da kazandığı bir turnuvayla Rus Ustası ünvanını aldı. 1914 yılına kadar çeşitli turnuvalarda çeşitli dereceler elde etti. Ama 22 yaşına bastığında Petersburg’da ilk büyük turnuvasını kazanarak Nimzovitch’le birinciliği paylaştı. Birkaç ay sonra yine Petersburg’da yapılan bir turnuvada Lasker ve Capablanca’nın ardından üçüncü oldu. Çar II. Nicola bu turnuvada ilk beş sırayı alan Lasker, Capablanca, Alekhine, Tarrasch ve Marshall’a “Satrancın Büyükustaları” ünvanını verdi. 1914 yılında Almanya’da yapılan bir turnuvayı birinci olarak sürdürürken I.Dünya Savaşı başladı ve turnuva yarım kaldı. Savaş tutsağı olarak alınan Alekhine, deli numarası yaparak 1914 Eylül’ünde tutsaklıktan kurtuldu. Rusya’ya geri dönerek Avusturya cephesinde Kızıl Haç’ta görev yaptı. 1915’te yaralanarak Avusturyalı’ların eline düşen Alekhine hastaneye yatırıldı. Burada ise körleme satranç yeteneğini geliştirdi. Savaştan sonra Ruslar tarafından cesurluğu nedeniyle onurlandırılan Alekhine hukuk eğitimini bitirerek Moskova Suç Araştırma Bölümü’nde göreve başladı. 1919’da Odesa’ya gittiğinde yakalandı ve casus olduğu kuşkusuyla ölüm hücresine kondu.
1920’de Moskova’ya geri döndü ve kendinden yaşlı bir bayanla evlendi. Aynı yıl aktör olmak için bir film stüdyosunda çalışmaya başladı. İlk kez o yıl düzenlenen SSCB Şampiyonluğu’nu kazandı.
1925’te I.Dünya Savaşı’ndan sonra ilk uluslar arası turnuva olan Baden- Baden turnuvasından birinci olarak ayrıldı. Aynı yıl Fransız vatandaşı oldu.
Alekhine, körleme 28 simultane oyun oynayıp bunlardan 22’sini kazanıp, 3 beraberlik ve 3 yenilgi alarak bir dünya rekoru kırdı. 1926’da Euwe’yi yenerek Dünya Şampiyonası’nda Capablanca’nın rakibi oldu. Kasım 1927’de Alekhine, 6 kazanç, 25 beraberlik ve 3 kayıpla yeni Dünya Şampiyonu oldu. 1929’da Alekhine, Capablanca’nın tekrar karşılaşma isteğini reddetti ve Bogoljubov’la karşılaştı. Ünvanını 11 kazanç, 9 beraberlik ve 5 kayıpla korudu. 1930’da Satranç Olimpiyatları’nda 9 oyunun tümünü kazanarak büyük bir başarı elde etti. 1932’de New York’ta 300 kişiye simultane bir maç yaptı. 1934’te Bogoljubov’a karşı ünvanını yine korudu. 1935’te bu kez Max Euwe’yle karşılaştı ve 8 kazanç, 13 beraberlik ve 9 kayıpla ünvanını Euwe’ye bıraktı. 1936’da büyük düşüş yaşayan Alekhine, 1937’de Dünya Şampiyonluğu için tekrar Euwe ile karşılaştı ve 10 kazanç, 11 beraberlik ve 4 kayıpla yeniden tahtına kuruldu. 1946 yılında bir otel odasında ölü bulundu.
Dünya Şampiyonası’nda 43 kazanç, 73 beraberlik ve 24 kayıpla 140 oyunda %56,8 bir başarı oranı vardır. En yüksek ELO puanı 2690 olarak hesaplanmıştır.
Jose Raul Capablanca (1901 – 1942)
(Dünya Şampiyonu: 1921 – 1927)
19 Kasım 1888’de Havana’da doğdu Capablanca. Satranç oynamayı 4 yaşında babasının oyunlarını izleyerek öğrendi. 1901 yılında Capablanca daha 12 yaşındayken Küba Şampiyonu Juan Corzo’yla resmi olmayan bir maç yaptı. Bu maçı 4 kazanç, 6 beraberlik ve 3 kayıpla kazandı. 1902’de Küba Şampiyonasına katıldı. Corzo’nun kazandığı bu şampiyonada, Capablanca dördüncü oldu.
Jose, 1904’de özel bir okulda öğrenim görmek için New York’a gitti. 1906’da Columbia Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü’ne girdi. Capablanca o yıllarda zamanının çoğunu Manhattan Satranç Klübü’nde geçiriyor ve zamanın Dünya Şampiyonu Emanuel Lasker’le oyunlar oynuyordu. On beş yıl sonra bu ikili, Dünya Şampiyonluğu için oynayacak ve bu karşılaşmalarda Capablanca Lasker’i yenecektir. Kimyadan daha çok satranç çalıştığı için Capablanca’nın 1908’de bursu kesildi. O da geçimini satrançla sürdürmeye çalıştı.
1909 yılında Capablanca, Amerika Şampiyonu Frank Marshall’la oynadı. Maçı 8 kazanç, 14 beraberlik ve 1 yenilgiyle kazandı. Daha sonra simultane turuna çıktı ve 720 oyun oynadı. Bunlardan 686’sını kazandı, 20’sinde berabere kaldı ve 14’ünü kaybetti.
1910’da New York eyaleti birincisi oldu. Jose, 1911’de ilk kez önemli bir turnuvaya katılarak birinci oldu. Bundan sonra Lasker’le Dünya Şampiyonluğu için karşılaşacaktı. Lasker maçın 30 oyunla sınırlandırılmasını ve 6 maç kazananın Dünya Şampiyonu olmasını istedi. Capablanca bu sınırlandırmaya ve diğer kurallara karşı çıktı. Bu nedenle Lasker görüşmeleri bitirerek, karşılaşmadan vazgeçti. İkilinin karşılaşma konusunda anlaşabilmeleri için aradan 10 yıl geçmesi gerekecekti.
1913’te Havana Turnuvasında Marshall’ın ardından ikinci oldu. Marshall’la oynadığı karşılaşmayı terk etmeden önce, kendisini terk ederken görmemesi için herkesi oyun salonundan dışarı çıkartı.
1914’te Saint Petersburg turnuvasında Lasker’e kaybederek onun ardından ikinci oldu. Çar II.Nikola turnuvaya katılan dört ustaya “Büyükusta” ünvanını verdi. Dünya Şampiyonluğu için Lasker’le görüşmelerini sürdürürken I.Dünya Savaşı patlak verdi.
Dünya Savaşı boyunca New York’ta kalan Capablanca, buradaki 1915, 1916 ve 1917 turnuvalarını kazandı. 1916 yılındaki turnuvadaChalej’e kaybettiği oyundan sonra Capablanca 8 yıl boyunca bir daha hiç yenilmeyecekti. 1918 New York Turnuvası önemli bir olaya sahne oldu. Marshall, Capablanca’ya karşı Ruy Lopez açılışında kendi adıyla anılacak ünlü Marshall Atağını hazırlamıştı.(Bu açılış hala pek çok kişi tarafından kullanılmakta.) Ama Capablanca bu oyunu kazandı.
1920 yılında Capablanca “Satranç Kariyerim” adlı kitabını yazdı.
Aynı yıl Lasker Dünya Şampiyonu ünvanını Capablanca’ya bıraktı. Ama herkes onların karşılaşmasını istiyordu. 25 000 dolarlık bu turnuva 15 Mart 1921’de Havana’da başladı. Capablanca maçı 4 kazanç ve 10 beraberlikle kazandı.
1921’de “Satrancın Temel İlkeleri” ve Dünya Şampiyonluk maçı üzerine iki kitap daha yazdı. Aynı yıl aralık ayında ise evlendi.
1922 yılındaki simultane bir maçta 102 kazanç ve 1 beraberlikle inanılmaz bir performans gösterdi. 1924’te New York’ta Lasker’in ardında ikinci oldu. 10 kazanç, 9 beraberlik ve 1 yenilgisi vardı. 8 yıldır sürdürdüğü yenilmezliği bu turnuvada sona erdi. Bu tek yenilgiyi Richard Reti karşısında aldı.
1925 yılında Capablanca, “Chess Fever” adlı bir filmde rol aldı. Satranç dünyasının en yakışıklısı olarak kabul edilen Capablanca’nın kadınların satranca olan ilgisini arttırdığı söylenir. Bu filmin de buna yaptığı etkiyi unutmamak gerekir.
1927’de New York Turnuvasında Alekhine’in önünde birinci oldu. Bu zamana kadar Capablanca 1914’ten bu yana oynadığı 158 turnuva oyunundan yalnızca 4’ünü kaybetmişti. Aynı yıl Alekhine’le Dünya Şampiyonluğu için karşılaştı. Kapalı kapılar ardında oynanan oyunda Capablanca 3 kazanç, 25 beraberlik ve 6 kayıpla maçı kaybetti. 34 oyunun 32’si Kabul Edilmemiş Vezir Gambiti açılışıyla oynandı. Alekhine hem Dünya Şampiyonluğu ünvanını hem de 10 000 dolarlık ödülü kazandı. 1929’da Alekhine, Capablanca’nın yeniden karşılaşma teklifini reddetti; daha zayıf olan Bogoljubov’la karşılaştı ve ünvanını korudu.Alekhine daha sonraları da Capablanca’nın karşılaşma önerilerini reddetti. İleri sürdüğü gerekçe Capablanca’nın 10 000 dolarlık bir teklifle gelmemesiydi. Ancak ekonomik kriz nedeniyle bu, Capablanca için yerine getirilmesi olanaksız bir istekti.
1936-1937 arasında çeşitli turnuvaları kazandıktan sonra ilk eşinden boşanarak bir Rus prensesle evlendi. Daha sonra sağlık sorunları yaşayan bu eşsiz büyükusta 8 Mart 1942’de hayata gözlerini kapadı.
53 yaşında ölen Capablanca, en kısa yaşayan Dünya Şampiyonu’ydu. Havana’da devlet töreniyle gömüldü. Dünya Şampiyonluğu oyunlarında 7 kazanç, 35 beraberlik ve 6 kaybı vardır. Oynadığı 48 oyundan 24,5 puanla başarısı %50’nin üzerindedir. 6 yıl Dünya Şampiyonu olarak kalmış ve tekrar ünvanını korumak için kendisine bir şans tanınmamıştır. Elo puanı 2725 olarak hesaplanmıştır. Capablanca 700 turnuva oyunundan %71’ini kazanmıştır. Bütün hayatı boyunca yalnızca 36 oyun kaybetmiştir.