Archive For The “Satranç Hakkında” Category
Satranç tarihi kadar eski olan bu soruyu cevaplamanın vakti gelmiştir artık:’Atlar mı daha önemlidir yoksa filler mi?’ Bu konuda gereğinden fazla yorum yapılmıştır, fakat bana göre bunların hemen hemen hiçbiri konunun tam olarak özünü yansıtamamaktadır. Tüm söylenenler fil ya da atın çeşitli konumlardaki kuvvetli veya zayıf yönlerini belirtmekten ibarettir. Hangisinin daha önemli olduğunu belirleyebilmekse bundan daha fazlasını değerlendirmeyi gerektirir.
İlk olarak, henüz başlangıç konumunda oyuncuların taşları nasıl konumlandırdıklarını hiç gördünüz mü? Hangisine daha fazla vakit harcanır sizce, atlar için mi yoksa filler için mi? Tamda tahmin ettiğiniz gibi, herkesin atlarını nasıl konumlandıracaklarına dair bir fikri vardır. Bazıları aynı benimde yaptığım gibi atlarını kendi Şah’ına doğru yönlendirmektedir. Bazılarıysa her iki atında aynı yöne doğru bakması gerektiğini düşünür. Ve bundan ayrı olarak saldırgan bir oyun tarzına sahip olanlarsa atlarını rakip figürlere doğru yöneltirler. Tüm bunlar bir yana, hiç taşlarını düzeltirken filleri üzerinde vakit harcayan birisiyle karşılaştınız mı? Hangimiz fillerin üzerinde vakit harcarız ki? Ya siz?
Sonrasındaysa taş alımı konusu gündeme gelmektedir. Bildiğiniz gibi bir atı almak sıradan bir iş değildir. Atı almak için baş ve işaret parmağınızı mı kullanırsınız yoksa tüm parmaklarınızı aynı anda mı kullanırsınız? Bu ikinci metod genellikle atlarını rakip Şah’a doğru yönlendiren kişiler tarafından kullanılmaktadır. Şimdi file bakalım, fili herkes sadece alır. Herhangi bir fikre(düşünceye) ihtiyaç yoktur. Alırsınız ve kenara atarsınız. Sadece bu kadar. Al ve bırak! Bırakın da şöyle ifade edeyim, bir atla hamle yapmak aşk dolu bir şeydir. Başka hiçbir taş parmaklarımıza bu kadar yakışamaz.
Ve şimdi taşlara daha yakından bir göz atalım. Hangi taşın üretiminde daha fazla çaba gerekir? Cevap belli, tabi ki atlar. Neden tüm satranç reklamlarında atların ne kadar özenle üretildiği hep ön plana çıkartılır da, filler hiç mevzu bahis bile olmaz? Çünkü fillerde tahtadaki diğer tüm taşlar gibi sıradan yollarla üretilmektedir. Ben hiç harika el yapımı filler sloganını kullanan reklama rastlamadım, ya siz? Açıkçası, atlar üretilirken tahtada bulunan tüm taşlardan daha fazla özen gösterilmektedir, estetik kesinlikle daha ön plandadır; ve bunun kesinlikle bir sebebi olmalı.
Çok önemli olan başka bir konu, eğer kişi zaman sıkışmasındaysa en çok güvenilen ve belki de en kuvvetli figür hangisidir, tabi ki AT. Zaman sıkışmasında nerden geldiği bile belli olmayan bir at çatalından daha sıkıntılı bir durum olabilir mi? Ve emin olun benim başıma çok geldi, hiçte eğlenceli olduğunu söyleyemem.
Son noktayı koyacak olursak, bu konu üzerinde ne tartışmanın ne de ardıl sorular sormanın bir anlamı yoktur. Atlar kesinlikle tahtanın estetik açıdan en parlak, gizemini sürekli olarak koruyabilen tek taşıdır.
Satranç 2 bin yıldır var olmasına rağmen eğitimde değerli bir araç olarak kullanılabilmesi yeni yeni kavranılmaktadır. 1997 yılında yapılan araştırmalar matematik, fen ve okuma alanlarında görülen başarıların arkasındaki gizli başarının satranc sporuna ait olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte kavrama yeteneğindeki ciddi gelişmenin yanısıra bilgiye ve mantığa dayalı çıkarımlarda, varsayım, stratejik düşünebilme, mantık, geleceği kurgulama ve karar verme gibi alanların gelişiminde satranç çok önemli rol oynamaktadır. Zihin ile ilgili konular dışında, satranç sporunun : kişisel değerleri güçlendirme, başkalarına saygılı olma, sabır ve farklı bakış açılarını kabullenebilme gibi sosyal davranışların üzerinde de etkisi çok önemlidir.
Yine yapılan araştırmalar göstermiştir ki satranç sporu için gerekli olan beceriler dil öğrenmek için gerekli olan becerilerle benzerlik göstermektedir. Özetle, teknik bilgi ( taşların ve hareketlerinin öğrenilmesi, açılışlar ve diğer yöntemler) ve bu bilginin uygulanmasından ibarettir. Edinilen bilgi eğitim ve deneysel geri bildirimle desteklenerek geliştirilir. Öğrencilerin otomatik olarak daha karmaşık düşünme becerilerini kazanması sağlanır. Bilimadamları, matematikçiler ve satranç sporcuları arasında yapılan karşılaştırmalarda düşünme tarzlarının yeni fikirlerden çok kaliteli yaratıcılık şeklinde olduğu gözlenmiştir.
Satranç, eski’nin yeni çağdaş kültüre en değerli hediyesidir. Bu değer zaman içinde karşılaştığımız her sınıf insan ile, konuşulan her dilde, tüm uluslarda, hem erkek hemde kadınlar tarafından test edilmiş yegane olgudur. Öylesine nadir bir değerdir ki ; öğrenme, öğretme, paylaşma, yaratma, rekabet etme, eğlenme, başkalarına ve kendimize zarar vermeden faaliyette bulunduğumuz tek aktivitedir. Satranç bütün bu akviteleri içine alır ve bunun karşılığında yalnızca istediği : Meraktır.
Altıncı yüzyılda Hindistan’da doğan satranç, tüccarlarla İran’a geçti. Yedinci yüzyılda Araplar İran’ı alınca satranç Arap topraklarında yayılmaya başladı. Arap akıncıları ile birlikte Kuzey Afrika’dan İspanya’ya geçen satranç ortaçağda şövalyelerin gözde oyunu oldu. Arap ve Avrupa el yazmalarından sonra İspanyol Lucena’nın ilk basılı satranç kitabında (1497) satranca eklenen yeni kurallar açıklandı: Vezirin ve filin hareket alanlarının genişletilmesi, rok, geçerken alma, erin vezir olması. Böylece günümüze kadar değişmeden gelen kuralları ile dinamik, ustalık ve incelik dolu, bilgiye dayanan modern satranç dönemi başladı ve satranç, İspanya’dan sonra, İtalya, Fransa, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya’da hızla yaygınlaşmaya başladı.
On dokuzuncu yüzyıl sonlarında satrancın ilk büyük yıldızları belirdi: Anderssen, Morphy, Rubinstein ve Steinitz. Güçlü oyuncuların katıldığı turnuvalar yapıldı: 1851 Londra, 1857 New York, 1883 Londra, 1889 Hastings ve Saint Petersburg. İlk dünya satranç birincisi sayılan Steinitz’den sonra, Yirminci yüzyılın başlarında Lasker, Capabalanca, Alekhine ve Euwe, İkinci Dünya Savaşından sonraki yıllarda, Botvinnik, Smyslov, Tal, Petrosian, Spassky, Fischer, Karpov, Kasparov, Khalifman ve Anand dünya satranç birincisi unvanının sahibi oldular. Böylece, olimpiyatlar, turnuvalar, uluslararası karşılaşmalar, dünya birinciliği maçları, turnuva kuralları, oyunların yazılması, oyunların ve bilgilerin binlerce kitapta toplanması, satranç saati, oyuncuların sınıflandırılması ve herkese açık satranç kulüpleri ile bir spor dalı olan satrancın bu özelliği en belirgin şekilde ortaya çıkmış oldu.
Adı oyun biliyorum ama hiç oyun gibi algılamamıştım, oyun her şeyden önce eğlenceli olmalıydı benim için. Satranç daha çok düşündüren, plan yaptıran, dikkat gerektiren, dikkat gerektiren ve yine dikkat gerektiren bir şeydi.
Dikkat konusunda iyi değilimdir, aslında sevmediğim konularda dikkat konusunda hiç iyi değilimdir. İnsanların saatlerce nasıl satranç oynayabildiğimi merak ettim. Üstelik eğlenceli bile değilken.
Tekrar satranç oynayamaya aslında kendimi zorlamaya başladım. Aslında satranç hakkında yazacak kadar ne usta bir oyuncuyum, ne de yeteri kadar oynadım, ama şimdiden beni şaşırtan şeyleri paylaşmak istedim,
– Oyun olarak algıladığım için, taşların nasıl hareket ettiğini bilmenin oynamak için yeterli olduğunu düşünüyordum, gerisi biraz şans, biraz karşı tarafın açığını aramaya bakar diyordum, kesinlikle yanlışmış.
– Bir kere oyun değil zaten, beyin jimnastiği dediğimiz türden şeylerden biri. Oyun kelimesi çok hafifsiyor J
– Stratejinizin olması, hamlelerin bilerek yapılması gerekli. Tesadüflere bırakınca tek sonuç çıkıyor karşınıza, yenilgi…
– Kesinlikle tüccar oyunuymuş, risk almazsan kazanamazsın. Vermeden alamazsın, uygun zamanda ağırlık atmazsan ilerleyemezsin. Ticaret eğitimi aldım, onca stratejik yönetim, personel yönetimi, risk analizleri vs gibi derslerin yerine satranç öğretselermiş bize, olayı çok daha hızlı kavrayabilirdik.
– Vazgeçilmeyecek hiç bir şey yok, Şah dışında. Ancak bu vazgeçme öyle iyi ayarlanmalı ki, diğer taşlar görevlerini sonuna kadar yerine getirmeli, olmadık yerde Şah’ı yalnız bırakmamalı.
– Alanı ve taşları korumak yetmiyor, mutlaka bir saldırı planı olması gerekli. Barışçıl çözümlerle kazanmak mümkün değil.
– Satrançta kazanmak için ille de karşı tarafın bütün taşlarının alınması tahtanın boşaltılması gerekmiyor, onları sıkıştırmak da işe yarıyor. (Tam da bu yüzden ağırlık atılması gerekiyor zaten, bazen korunmak için yakınımızda tuttuğumuz kendi taşlarımız sonumuzu hazırlıyor)
Birkaç aydır oynuyorum. Çok sevdim, başkaları saatlerce oynarken ne düşünüyor bilmiyorum ama keyif alıyor ve eğleniyorum. Piyonlarımı ilerletirken “size ölmeyi emrediyorum” diyorum. Kalemi kurtarmak için atımı çıktığımda “ atlı birlikler geliyor, dayanın” diyorum. Vezirimi erken kaybettiğimde, “özür dilerim, intikamını canım pahasına alacağım” diyorum. Vezir gittikten sonra genelde oyunu kaybediyorum, yalan olmuyor J. Satranç tahtası çeşitli savaşlara konu oluyor. Bazen Osmanlı, bazen Kızılderili, bazen bir iç savaş. Bazen sadece karşı tarafı ele geçirmek, içine sızmak, sıkıştırmak, teslime zorlamak oluyor mesele. Sonuç olarak kimin kazandığının bir önemi yok aslında. Her bir oyun başka bir keyif oluyor, yensem de yenilsem de. Her yenilgim yeni bir şey katıyor bana, ukalalığımı yüzüme vuruyor, dikkatsizliğimi, sahip olduğum şeyleri yeteri kadar önemsemediğimi, umursamazlığım ya da cesaretsizliğim nedeniyle almadığım risklerin sonuçlarını gösteriyor bana.
Satranç bir oyunsa, hayat daha büyük bir oyun ve satranç tahtası güzel bir hazırlık yeri.
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
Programların hazırlanışında emeği geçen http://www.trchess.com adresine teşekkür ederiz. |
Turkbase programını Namık Tunur yapmıştır.
sp98 kullanım kılavuzunu sayın Tahsin Aktar hazırlamıştır.
Swiss Manager kullanım kılavuzunu Tahsin Aktar hazırlamıştır.
Swiss Manager takım döner turnuva kullanım kılavuzunu Abidin Ünal hazırlamıştır.
Swiss Manager isviçre sistemi takım turnuvası kullanım kılavuzunu Recep Karaç hazırlamıştır.
Bize bu bilgileri sağladığından ve programları toplu halde sitesinde yayınladığından dolayı Abidin Ünal’a teşekkür ederiz.
http://www.satranc07.com/dosyalar/programlar.htm
Satranç öyle gizemli bir oyundu ki; tüm dünya ahalisi gece – gündüz satranç oynasa, yine de satrancın tüm sırlarını keşfedemez. Başka bir örnekle; bir çölde ki her kum taneciği büyük bir sırdır ve bizim bunları öğrenebilmemiz için, hiç durmadan ve yakıcı güneşin altında bunları toplamamız gerekir. İşte bizler de böyle bir gizemin yolcularıyız. Bu siteye giren ve satranç oynayan herkes aynı çölde yaşayan ve tüm kum taneciklerini toplamak için can atan insanlardır. Bu insanlardan en çok kum taneciği toplayanların dahi hiç birşey bilemeyecek kadar bu çölden kum taneciği topladıklarını söyleyebilirim. Şu ana kadar kaç tane dünya şampiyonunun satrancın tüm sırlarını keşfettiğini duydunuz? Elbette hiç birisi… Eğer keşfeden olsadı hiç yenilmezdi. Lakabı da “yenilmez” olurdu.
İşte satranç böyle gizemli bir dünyadır. Herkes bu dünyada elinden geldiğince iyi bir oyuncu olmaya çaba gösterir. Kimsenin çabası boşuna çıkmaz, aksine herkes, her oyunda yeni birşeyler öğrenir. Bu öğrendiklerinden bir sürü şey çıkarır ve bilgisine bilgi katar. Her yeni bilgi öğrenişinde hemen onu sever uygulamaya başlar. Onun tehlikelerini de öğrenince hemen döner…
Satrancın tek bunlara değil de, hayatımıza yansıyan bir çok yönü vardır. Bazen vezirimizi feda ederiz. Niye?.. Rakibi mat etmek, onu yenmek için. Bunun hayatımıza yansıyan yönünü rahatlıkla görebiliriz. Sonunda bir milletin kuruluşu varsa en sevdiğimizi dahi feda etmeliyiz (onu bilerek öldürmeyi kast etmiyorum). Satrançta bir piyonun bile büyük bir önemi vardır, gerçek hayatımızda en küçük şeye bile önem vermeliyiz demektir bu. Unutmayalım; gözümüzle göremediğimiz, bizden kat kat küçük bir mikrop bizi yatağa düşürür. Yahutta öldürür. Satrancın bu gizemli yönlerini keşfettikten sonra, satrancın sadece bir oyun mu, yoksa hayatımızla eşdeğer anlam taşıdığını mı öğreniriz? Satrancın bu gizemli dünyasından birkaç şey bahsettik; ama halâ % 0,1’inden bahsettik. Kim bilir, çözümleyemediğimiz hangi yönleri var?
Vahdet KARAKUŞ
18:33:45
GRÜNFELD SAVUNMASIŞAMPİYONLUK ÜNVAN MAÇIM.EUWE-A.ALEKHİN
Vezir piyonu açılışına karşı kullanılan çağdaş savunmalardan biri olan grünfeld savunması turnuvaların gözdesidir.Birçok oyuncu açılış repertuarında bu açılıştan vazgeçmemektedir.Hep birlikte bu savunmanın ana fikrini anlamaya çalışıcagız.
Grünfeld Savunmasını diğer çağdaş savunmalardan ayıran tipik özellik ,Siyahın hafif figürleriyle (Fil ve At)merkezi uzaktan kontrol eden;Beyazınsa daha çok merkezi işgal eden oyununu vurgulamasıdır.Açılış Hamleleri Şöyledir:
1.d4-Af6 2.c4-g6 3.Ac3
3….d5 Siyah Merkeze bir piyade yerleştirerek Grünfeld Savunmasını başlatan hamleyi yapıyor.Beyazın Grünfeld Savunmasına karşı 3 ana planı mevcut.
4.cxd5(Değişim Varyantı)4.Af3 (Üç At Varyantı)4.Ff4
Değişim Varyantı:Üzerinde en çok kuram üretilen varyant değişim varyantıdır.Beyazın planı Merkezi işgal etmek ve klasik bir piyon yapılanması oluşturmaktır.Siyahın Planı ise hafif figürleriyle merkez üzerindeki baskısını artırmaktır.Özellikle Fianchetto filiyle d4 piyona saldırırken c7-c5 ve Ab8-c6 oynamayı planlıyor.Beyaz Piyonu nasıl koruyacagına dair kritik bir karar vermek zorunda.At acaba e2demi durmalı f3 demi?Bu bize değişim ana devam yolunun ikiye bölündüğünü ve kuramın cağdaş olarak gördüğü Atf3 devam yolunun oluşumuna götürüyor.İlk önce Ana devamyolunu inceleyelim;
(1.d4 Af6 2.c4 g6 3.Ac3 d5 4.cxd5 Axd5 5.e4 Axc3 6.bxc3 Fg7 7.Fc4 c5)
8.Ae2; At e2 karesinde c8deki saldırgan file karşın artık savunmasız değil.
8….0-0 9.0-0 Ac6 10.Fe3
…Fg4 Beyaz Açmazı kolayca safdışı edebilir ama siyahın planı başkadır. 11.f3 Aa5 12.Fd3
12.hamledeki ayrılan devam yolu Karpov&Kasparov arasındaki FIDE Dünya şampiyonluğu maçları bu varyantla bir savaşa dönüşmüştü (12.Fxf7+ Kxf7 13.fxg4 Kxf1+ 14.Şxf1)
12..cxd4 13.cxd4 Fe6 f2-f3 hamlesini isteyen siyah amacına ulaşıyor.Beyazların filini zayıflatıyor.Aa5-c4 oynayarak saldırı planlıyor.
Bu renkli varyantlarda eklenecek bir degişim fedasıda var; Açılış tuzaklarına benziyorJ Etkileyici! (14.d5 Fxa1 15.Vxa1 f6 16.Fh6 Ke8) Bu şekilde yüzlerce oyun oynanmıştır siyahlar bu varyantları kaybetmemişler. Günümüzde Çağdaş Kuramın devam yolu şöyledir
14.Kc1 Fxa2 15.Va4 Fb3 16.Vb4 b6 Beyaz piyonu telafi etmektedir.Büyük ustalar posizyonu denk yorumlamaktadır.
DEĞİŞİM VARYANTI ÇAĞDAŞ DEVAM YOLU :
Büyük ustalar günümüzde Grünfeld’in değişim varyantına Şah atının daha saldırgan bir şekilde konumlanmasını içeren yeni bir yaklaşım geliştirdiler.
(1.d4 Af6 2.c4 g6 3.Ac3 d5 4.cxd5 Axd5 5.e4 Axc3 6.bxc3 Fg7 )
7.Af3 Daha önce bahsettiğimiz atın konum sıkıntısına karşı.Çağdaş oyuncular Fc8-g4 açmasına karşı yeni bir yöntem geliştirdiler.
…c5
8.Kb1 kuramın hamlesi! b7 piyonun savunması için fili oldugu yere sabitlemek.Siyahın karşı cevabı şu şekilde düşünülmüş(8..b6 9.Fb5+) ama d4 piyonuna saldırıyı geçiktirdiği için kullanılmamaktadır
…0-0 9.Fe2 cxd4 10.cxd4 Va5+ 11.Fd2 Birkez daha gambit olarak Beyaz a2 piyonunu öneriyor.Siyah planını Fc8b7 üzerine kurabilir.Posizyon her iki taraf içinde eşit kabul edilir.
(11.Vd2 Vxd2+ Fxd2 b6) oyunuda dikkate degerdir Siyahlar için Kayıpsız kabul edilmektedir.
1935 yılının sonunda Hollandada inanılmaz bir şey oldu Euwe,Alekhine karşı oynadığı maçtan zaferle ayrıldı (15,5:14,5 +9-8=13) ve dünya birinciliği ünvanını onun elinden aldı.Cuma günkü yazımızda hep birlikte alekhine grünfeld savunmasıyla neler yaptığına bakıcagız.
SADECE SATRANÇ ;HOŞÇA KALIN
Efecan
.
J.N.Babson, 1882’de Brentano’s Chess Monthly’de şöyle bir satranç problemi yayınladı: “Beyaz, siyahın atına tahtada üç kez tur attıdıktan sonra 1220 hamlede mat eder”.
Pozisyon aşağıda, denemek istemez miydiniz?
Kulakları duymadığı halde beste yapan Beethoven’in mucizesine benzer şekilde, A.F.Mackenzie gözleri görmediği halde çok güzel satranç problemleri yaratmıştır. İşte bunlardan birincilik ödülü kazanan biri: İki hamlede mat.
İlkler
Avrupa’da rastlanan ilk satranç dökümanı 1010 yılına aittir.
İlk satranç kitabı 1472’de Augsburg’da yayınlanmıştır.
İlk satranç köşesi 9 Temmuz 1813’te Liverpool Mercury
gazetesinde yayınlanmaya başlamıştır.
Mektupla oynanan ilk maç Nisan 1824’te Londra ve Edinburg
satranç kulüpleri arasında başlamış. İki yıl süren bu karşılaşmayı İskoçlar 3-1
kazanmışlar.
İlk satranç dergisi 1836’da Paris’te yayınlanmaya başlamış.
Kadınlar arası ilk turnuva 1897’de Londra’da düzenlenmiş.